Παρασκευή 6 Ιανουαρίου 2017

Γιάννης Ρίτσος — Στοιχεῖα Ταυτότητος
Ἐσπούδασα ἱστορία τοῦ παρελθόντος/καὶ τοῦ μέλλοντος/στὴ σύγχρονη Σχολὴ τοῦ Ἀγῶνα. Ἐπάγγελμά μου:/λόγια καὶ λόγια, - τί νά ῾κανα; Ρακοσυλλέκτη μὲ/εἶπαν. Καὶ τᾦντι.

Χρονολογία τῆς γέννησής μου πιθανὸν τὸ 903 π.X. -
   ἐξίσου πιθανὸν
τὸ 903 μ.X. Ἐσπούδασα ἱστορία τοῦ παρελθόντος
   καὶ τοῦ μέλλοντος
στὴ σύγχρονη Σχολὴ τοῦ Ἀγῶνα. Ἐπάγγελμά μου:
λόγια καὶ λόγια, - τί νά ῾κανα; Ρακοσυλλέκτη μὲ
   εἶπαν. Καὶ τᾦντι.

Σύναξα ἕνα σωρὸ φτερὰ στρουθοκαμήλου ἀπ᾿ τὰ κα-
   πέλα τῆς ὑπόγειας Κόρης,
κουμπιὰ ἀπὸ χλαῖνες στρατιωτῶν, ἕνα κράνος, δυὸ
   φθαρμένα σαντάλια,
μάζεψα ἀκόμη δυὸ σπιρτόκουτα καὶ τὴν καπνοσα-
   κούλα
τοῦ Μεγάλου Τυφλοῦ. Στὸ Ληξιαρχεῖο, τὰ τελευταῖα
   χρόνια, μοῦ ῾δωσαν
τὴν πλέον ἀπίθανη χρονολογία τῆς γέννησής μου: 1909.

Βολεύτηκα μ᾿ αὐτήν, καὶ μένω. Τέλος,
τὸ 3909 κάθισα στὸ σκαμνί μου νὰ καπνίσω ἕνα τσι-
   γάρο. Τότε
κατάφτασαν οἱ κόλακες· μὲ προσκυνοῦσαν· μοῦ περ-
   νοῦσαν στὰ δάχτυλα
λαμπρὰ δαχτυλίδια. Οἱ ἀνίδεοι δὲν ξέραν
πὼς τά ῾χα φτιάξει ἐγὼ μὲ τ᾿ ἄδεια τους φυσίγγια πού
  ῾χαν μείνει στοὺς λόφους.

Γι᾿ αὐτὸ ἀκριβῶς, γιὰ τὴν ὡραία τους ἄγνοια, τοὺς 
   ἀντάμειψα πλούσια
μὲ ἀληθινὰ πετράδια καὶ διπλάσιες κολακεῖες. Πάντως
τὸ μόνο σίγουρο: τόπος τῆς γέννησής μου: ἡ Ἄκρα
   Mινώα.
Γραμματολογικά και ιστορικά στοιχεία του “Στοιχεία ταυτότητας”

Το Στοιχεία ταυτότητας ανήκει στη συλλογή “Μονοβασιά”( 1982). Πρόκειται για ένα αυτοβιογραφικό ποίημα: το ποιητικό υποκείμενο ταυτίζεται με τον ποιητή. 

Η παρατήρηση αυτή ενισχύεται από τον τόπο, τη χρονιά γέννησης και το επάγγελμα του ποιητικού υποκειμένου, έτσι όπως μας δίνεται στο ποίημα:
"τα τελευταία χρόνια μου 'δωσαν την πλέον απίθανη ημερομηνία της γέννησής μου, 1909”, τόπος της γέννησής μου: “Άκρα Μινώα”, “Επάγγελμά μου: λόγια και λόγια”. 

Ο στίχος είναι ελεύθερος και το λεξιλόγιο είναι απλό, χωρίς πομπώδεις εκφράσεις, έτσι ώστε να αποδίδει στο ποίημα ένα ύφος προφορικότητας και σαρκασμού π.χ. 
“Ρακοσυλλέκτη με είπαν”, 
“Βολεύτηκα μ'αυτήν και μένω”, 
“Οι ανίδεοι δεν 'ξέραν”, 
“Γι' αυτό ακριβώς, για την ωραία τους άγνοια” κ.ά. 
Το ποίημα χωρίζεται σε τέσσερις στροφές, οι οποίες, καθώς συνδέονται, δημιουργούν την αίσθηση της απάντησης στην ερώτηση που δίνεται κατά κάποιο τρόπο στον τίτλο: ποια είναι τα στοιχεία ταυτότητας;

Ο Ρίτσος τοποθετεί χρονολογικά τον εαυτό του στο κάποτε, στο τώρα και στο πάντα - βρίσκεται στο 903 π.Χ., στο 903 μ.Χ., αμφιβόλως τη στιγμή της γέννησής του το 1909 και 2000 χρόνια αργότερα στα 3909. 

Είναι φανερή η ύπαρξη της ιστορικής συνέχειας. 
Ο ποιητής, καθώς είναι κομμάτι της ανθρωπότητας, βρίσκεται σε όλες τις φάσεις που περνάει: στους ηρωικούς αγώνες, στους μάταιους πολέμους, στις μέρες που θα 'ρθουν, ακόμα και αν δεν τις ζήσει. 
Είναι αυτό το κομμάτι της μυθολογίας του, εμπνευσμένο από την μαρξιστική θεώρηση της ιστορίας που βλέπει την πορεία της ανθρωπότητας να πορεύεται σε μία ευθεία και ο ίδιος σαν κομμάτι αυτής της ιστορίας φέρει πάνω του όλο το παρελθόν και ευθύνεται για το μέλλον. 
Σπούδασε, όπως μας λέει στην πρώτη στροφή του ποιήματος,” την ιστορία του παρελόντος και του μέλλοντος στη Σύγχρονη Σχολή του Αγώνα”. 
.......... 
η συνέχεια εδώ:
Η μυθική μέθοδος στην ποίηση του Γιάννη Ρίτσου

Δεν υπάρχουν σχόλια :